Üretimde standart ölçülerin uygunluğunu test etme işine kalite kontrol denir. Kalite kontrolün temel amacı, üretilen malzemenin standart değerlere uygunluğunu tespit etmektir. Bu sayede emek, zaman ve para tarafında kayıpların önüne geçilir. Ayrıca müşteri memnuniyeti artırılır. Peki kalite kontrolü tam olarak nedir? Bu süreçte hangi yöntem, teknik ve aletler kullanılır? Daha da önemlisi, kalite kontrol departmanı görevleri tam olarak nelerdir? Her bir soruya tek tek göz atalım.
Kalite Kontrol Nedir?
İşletmenin imal ettiği ürünlerin, belirlenen standartlara uygun olup olmadığını kontrol eden birime kalite kontrol adı verilir. Kalite kontrolü, adından da anlaşılacağı üzere malın kalitesinin çeşitli yöntemlerle ve çeşitli kriterlere göre kontrol edilmesidir. Bu sayede tüm ürünlerin belirli standartlara göre satışa sunulması mümkün olmaktadır.
Yukarıda bahsettiğimiz kalite kontrol tanımı, kalite kontrolün yegane görevi değildir. Kalite kontrol aynı zamanda şu işlevleri de yerine getirir:
- Tüm çalışmaların ve standartların uygunluğunu denetler. Bu sayede firmanın kendi içerisindeki işleyişi konusunda kaliteyi korur.
- Kalite planı yapar ve bu konuda gerekli raporları ilgili birimlere teslim eder.
- Kalite kontrol süreci boyunca meydana gelen sorunları çözüme kavuşturmak için çalışmalar yaparlar. Ayrıca bu konuda ilgili çalışanlara eğitim verebilirler.
- Kalitenin sürdürülmesi ve düşürülmemesi amacıyla ürün denetimi yaparlar. Bu konuda kalite kontrolü yöntemleri kullanırlar.
- İade edilen ürünlerle ilgili gerekli kalite kusurlarını inceler ve rapor ederler.
- Ürün bazında gelen şikayetleri inceleyerek gerekli adımların atılması konusunda uzman görüşü sunarlar.
Kısaca kalite kontrol, üretimde verimliliği sağlar. Verimlilik demek; zaman, emek ve maddiyattan olabildiğince tasarruf etmek ve aynı zamanda kaliteyi de korumak demektir. Bir başka ifadeyle kalite kontrol, zaman tuzaklarının, emek zayiatının ve maddi kayıpların önüne geçme görevi görür.
Kalite Kontrolünün Amacı Nedir?
Nihai amaç, tüketici beğenisine sunulan ürünün yüksek kaliteye sahip olmasını sağlamaktır. Bu sayede tüketici şikayetlerini ve iadeleri azaltmak amacı bulunmaktadır. Bu amaç, firmanın karşılanamayacak giderlerini azaltacağı gibi tüketici gözünde de itibar kaybını engeller. Sonuç olarak kalite kontrolünün amacı, tüketiciye daha kaliteli ürün sunma konusunda uzman desteği sunmaktır. Kalite kontrolü amacını iyi bir şekilde ifa ederse şu sonuçların yaşanması mümkündür:
- Tüketici tarafında gelen iade ve şikayetler azalır.
- Müşteri memnuniyeti artacağı gibi firma gelirleri de artar.
- Üretim maliyetleri azalır ve üretimde süreklilik sağlanır.
- Rakip firmalara kıyasla daha iyi veya kaliteli ürün temini sağlanır. Bu durum, firmanın pazar payını artırır.
Kalite kontrolü bir süreçtir. Bu nedenle sürecin tüm paydaşları, işbirliği içerisinde çalışmalıdır. Kalite kontrolü yapılırken kullanılan yöntemler, bu sürecin daha verimli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlar. Bu nedenle kalite kontrol yöntemleri konusunda en dikkat çeken unsurlara göz atalım.
Kalite Kontrol Araçları Nelerdir?
Bir ürün hakkında kalite problemlerini çözmek için çeşitli kalite kontrol araçları veya yöntemleri bulunmaktadır. Bunları şöyle sıralayabiliriz:
- Serpilme Diyagramı
- Histogram
- Kontrol Çizelgesi
- Pareto Analizi
- Akış Diyagramı
- Balık Kılçığı Diyagramı
- Kontrol Diyagramı
Balık kılçığı diyagramı üzerinden gidelim. Bu yöntem, kalite kusurlarına neden olan unsurların tespiti konusunda bizlere doneler verir. Örneğin bir mal kalite standartlarına uygun olarak üretilmemiş ise, neden öyle olduğuna dair nedenler aranır. Bu nedenler; insan, ham madde, makine veya yöntem kaynaklı olabilir. Her bir unsurun hatadaki payı, sebep-sonuç ilişkisine dayanılarak tespit edilir. Böylece kusurlu ürünün neden kusurlu olduğuna dair veriler toplanabilir, analiz edilebilir ve raporlaştırılabilir. Elde edilen sonuç, üretimde kaliteyi korumak adına bir sonraki adımda kullanılır. Sonuç olarak bu diyagram sayesinde, hatalı sonuca neden olan tüm sebepler tespit edilir.
Kalite Kontrol Ölçüm Aletleri Nelerdir?
Bir ürünün kalitesinin kontrolü için ölçüm yapmak gerekebilir. Zira nicel olarak belirlenmiş değer aralıklarının dışına çıkan ürünler, kaliteli ürün olarak değerlendirilemez. Ürünlerin kalite standartlarına uygunluğunu denetleyen başlıca ölçüm aletleri şöyle:
- Mihengir: En, boy ve çap gibi ölçümler hakkında bilgi verir.
- Sertlik ölçme cihazı
- İletkenlik ölçüm cihazı
- Isı ve nem ölçme cihazı
- Kumpas
- Mastar
- Mikrometre
- Gönye
Bu aletler, farklı tür ve özelliklere sahiptir. Özellikle mastar, gönye ve mikrometre gibi ölçüm aletleri tarafında dijital modellerden faydalanmak mümkündür. Tam da bu noktada, Jeta Endüstriyel olarak kalite kontrol için ölçüm aletleri konusunda çözümler üretmekteyiz. Daha fazla bilgi için bizi arayabilir veya e-posta gönderebilirsiniz.
Kalite Kontrol Departmanı Görevleri
Genel olarak kalite kontrol departmanı görevleri şu şekildedir:
- Ham madde kontrolü.
- Spesifikasyonların (üründe sahip olması gereken özelliklerle ilgili teknik şartname) belirlenmesi.
- İmalat sürecinde kullanacak malzemelerin ve yardımcı maddelerin kontrolü.
- Üretimde kullanılacak alet ve materyallerin kontrolü.
- İmalat süreci programının hazırlanması.
- Sanitasyon (üretimde hijyen koşullarını iyileştirme) kontrolü.
- Üretimde randımanın belirlenmesi ve takibi.
- Personellerin performanslarının belirlenmesi.
- Fiyat politikasının oluşturulması ve bütçenin düzenlenmesi.
- İşlenmiş ürünlerin kontrolleri.
- Hatalı veya iade ürün kontrolü ve analizi.
- Yükleme ve nakliyat işlemlerinin kontrolü.
- Depolama koşullarının standartlara uygunluğunun kontrolü.
- Örnek alma programlarının oluşturulması ve geliştirilmesi.
- Gerekli bilgileri kayıt ve rapor etme.
- Farklı departmanlarla koordinasyon sağlama. Örneğin pazarlama ile satın alma bölümü veya üretim bölümü ile koordinasyon halinde çalışma.
Daha önce de belirttiğimiz üzere, kalite kontrol bir süreci ifade eder. Bu süreçte daima iyileştirmeler söz konusudur. Ürünler, standartlara erişinceye dek düzeltmeden geçebilir ve bu doğrultuda her bir unsur tekrar tekrar kontrol edilebilir.
Sonuç
Joseph M. Juran’nın kalite üçlemesinde ikinci basamak olan kalite kontrol, uzman denetimi gerektiren bir süreçtir. Bu süreç, ürünün müşteriye sürekli olarak en iyi biçimde ulaştırılmasını sağlar. Bunun için kalite standartlarına erişim ve bu standartları koruma amacıyla kalite kontrol departmanı üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmelidir.
Bu rehberimizde, kalite kontrol hakkında en merak edilen sorulara göz attık. Bu soruları şöyle özetleyebiliriz:
- Kalite kontrol nedir?
- Kalite kontrolün amacı ve sorumlulukları nedir?
- Kalite kontrolde hangi yöntemler veya araçlar kullanılır?
- Kalite kontrol departmanının görevleri nelerdir?
Eğer kalite kontrol ile ilgili cevapsız sorularınız varsa, yorumlar kısmından sorularınızı bize iletebilirsiniz.
